Petro als brandstof voor vluchten vanaf hoofdstad Venezuela

Petro

Wellicht vraag je je af wat de Petro precies is. We pakken de bron erbij, de whitepaper die bij de lancering ervan is gepubliceerd: “de eerste digitale valuta die vermarkt én uitgegeven wordt door een staat, gedekt door natuurlijke rijkdom”. Die rijkdom slaat op het in Venezuela ruimschoots aanwezige zwarte goud: olie.

Sinds de verkiezing van Maduro in 2013 zijn er honderdduizenden mensen de straat opgegaan om te demonstreren tegen corruptie, hyperinflatie, en schaarste van elementaire goeden en diensten. Een symptoom van de problemen in de Zuid-Amerikaanse oliestaat is de ogenschijnlijk oneindige devalutatie van de eigen munteenheid, de bolivar.

In 2018 is er nog ingegrepen. Maduro besloot vijf nullen te schrappen in een poging de gierende inflatie te beteugelen. Een gemiddelde busreis kost dan niet langer 40.000 bolivar, maar 0,4. Invloed op de waarde van de bolivar heeft dat niet. Het is puur praktisch van aard: je zou al snel met een koffer cashgeld moeten sjouwen om boodschappen te kunnen doen.

Of zo’n ingreep lang effect heeft? Waarschijnlijk niet. In 2020 verwacht het IMF een inflatiepercentage van – hou je vast – 500.000%.

Ondertussen wijst Maduro naar externe factoren als oorzaak van de economische problemen in het land. En om te helpen daar verandering in te brengen, lanceerde hij in 2017 een nieuwe munt: de Petro.

Effectief tegen sancties?

Het idee voor een op olie gebaseerde munt is trouwens al wat ouder. Op 30 maart 2009, een kleine drie maanden na de geboorte van Bitcoin, spreekt Chávez met de pers: “We hebben een idee, en daar ga ik nu voor het eerst publiek over spreken. We denken aan een internationale munt: de Petro. Petro coin. Hoofdzakelijk gebaseerd op de enorme oliereservers die landen als de onze bezitten.”

Een kleine negen jaar later, december 2017, wordt de Petro aangekondigd op de Venozelaanse staatstelevisie. Midden in een periode waarin Venezuela’s economie op een dieptepunt afstevent en – ironisch genoeg – steeds afhankelijker wordt van de Amerikaanse dollar.

Het vermoeden dat de Petro is bedoeld om economische sancties te ontwijken werd flink aangewakkerd door dit TIME-artikel. “De Petro is het resultaat van een samenwerking tussen Venezuela en Rusland”, aldus TIME-onderzoekers. “Het doel was om het effect van Amerikaanse sancties af te zwakken.”

Het leidt ertoe dat Trump op 19 maart 2018 een nieuwe sanctie uitvaardigt. Geen enkele Amerikaan, bedrijf of persoon, mag met de Petro in aanraking komen. Het is de derde Amerikaanse sanctie die Venezuala opgelegd krijgt, naar eigen zeggen bedoeld om corruptie binnen de Venozelaanse overheid te verminderen.

Als het Maduro’s doel was om met de Petro de leefsituatie in het land te verbeteren, is het nog niet erg effectief geweest. De inflatie is nog torenhoog, en velen zijn afhankelijk van humanitaire hulp van organisaties als het Rode Kruis. Een crisissituatie die nu al meer dan 10 jaar duurt.

Afhankelijkheid dollar groter dan ooit

Per saldo is het financiële systeem in Venezuela de afgelopen jaren enkel complexer geworden. Nu zijn er drie rekeneenheden: de bolivar, de petro, én de Amerikaanse dollar. De bolivar verschuift wat naar de achtergrond omdat Maduro het gebruik van de Petro aan de bevolking opdringt, bijvoorbeeld om er belasting mee te betalen.

Een soortgelijke verplichting heeft de president opgelegd aan vliegmaatschappijen die vliegen vanaf de hoofdstad van het land. “Brandstof van de PDVSA [de oliemaatschappij van de Venozelaanse staat] voor gebruik voor internationale vluchten kan vanaf nu enkel nog met de petro betaald worden”, aldus Maduro.

Ondertussen is de afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar groter dan ooit. “Ik denk dat zo’n 70 procent van onze verkoop met dollars is betaald”, vertelt Jennifer Bogarin, eigenaresse van een kledingwinkel in Caracas. “Het nam in de tweede helft van het jaar [2019] toe. Een paar mensen betalen met euro’s, en bijna niemand gebruikt de bolivar nog.”

Om het nog wat verwarrender te maken, sprak president Maduro in een lokaal interview lovende woorden uit over deze ‘dollarization’. “Het kan nuttig zijn voor het herstel van ons land”, vertelt Maduro. “Het is een vluchtroute. Godzijdank bestaat het.”

Nut Petro onduidelijk

Het heeft er alle schijn van dat niemand precies weet waar de Petro nou voor bedoeld is, stelt ook Luis Salas, econoom aan de Universidad Bolivariana de Venezuela. Van het omzeilen van sancties, naar het kopen van brood. Van het betalen van bonussen en belasting, naar een asset om mee te sparen.

Vanuit de overheid lijkt ook leiding te ontbreken. Aan de ene kant komt men in opstand tegen sancties en de invloed van de dollar, aan de andere kant wordt diezelfde munt aangegrepen als reddingsboei. Ondertussen voelt de gemiddelde Venozelaan zich alleen maar beroerder.

Econoom Salas heeft er z’n eigen visie op. “Veel mensen gaan er nog ten onrechte vanuit dat de Petro verankerd is op de prijs van een vat olie. Maar dat is niet meer zo. Sinds 29 november 2018 wordt de prijs bepaald door de officiële bolivar/dollar wisselkoers”, stelt hij, om dat vervolgens cijfermatig te onderbouwen.

Voor Salas is Venezuela in één van de laatste fases beland voordat de dollar de economie volledig overneemt en het officiële betaalmiddel wordt. “Zo eindigt de introductie van de anti-dollar Petro paradoxaal genoeg in een definitieve dollarisatie van de economie”, aldus Salas.

Vliegtuigen die verplicht op Petro vliegen, en een vermoedelijk zinloze wanhoopspoging om de Petro overeind te houden.