‘Het bestaan van een alternatief houdt machthebbers in toom’

In hartje Den Haag waren we te gast bij Studio Tegengif en maakten een podcastaflevering over bitcoin met heel andere accenten dan wat ik vaak hoor of meemaak.

We beginnen met de vraag wat bitcoin eigenlijk is. Bitcoin is digitaal geld, een technologie, een asset class, een netwerk en een protocol. En elke individuele invalshoek doet het tekort. Dat maakt het zo lastig, zoals het in 1993 ook nog lastig voor te stellen was wat internet nou eigenlijk zou brengen.

Bitcoin lost iets op wat nog nooit eerder opgelost was: het overdragen van digitaal eigendom zonder centrale partij die door alle deelnemers moet worden vertrouwd. Een enorme groep mensen die elkaar niet hoeft te kennen of vertrouwen, die zelfs elkaars vijanden mogen zijn, bereikt samen consensus over wat van wie is.

Hoe dat dan werkt? Wat de wereld daaraan heeft? Wat voor nieuwe dingen dat mogelijk maakt? Wat de vervelende bijwerkingen en wat er nog niet goed werkt? Daar hebben we het deze uitzending over. We wisselen tussen economische, technische, maatschappelijke, politieke en filosofische brillen. Geen lofzang maar een verkenning.

Het geldsysteem in Nederland werkt vandaag best prima. Maar hoe zit dat in de rest van de wereld? En hoe zit dat over vijf of tien jaar? Vinden we het wel verstandig om overheden wereldwijd inzicht te geven in onze transactiegegevens? Om centrale banken de macht te geven om de eigenschappen van ons geld te veranderen naar believen?

Misschien is een wereldwijd neutraal geld wel bijzonder waardevol als kritische meetlat voor overheden en centrale banken. Het geeft namelijk elk huishouden, organisatie, bedrijf, land een optie. En dat houdt machthebbers scherp.

Dat jij opties hebt, doet ook wat met anderen. Als bitcoin huishoudens, bedrijven, vermogensbeheerders en zelfs landen een neutraal alternatief geeft, dan houdt dat anderen scherp. Het disciplineert.

• Het houdt overheden scherp in hoeveel financiële surveillance ze doen. Er is immers een alternatief waar je behoorlijk wat privacy hebt.
  
  
• Het houdt centrale banken scherp in hoe extreem ze het monetair beleid maken. Er is immers een alternatief waar niemand onbeperkt van kan bijdrukken.
  
  
• Het houdt grote wereldmachten scherp in hoe sterk ze hun wil opdringen aan kleine landen. Er is immers een alternatief voor de dollar als handelsmunt.
  
  
• Het houdt commerciële banken scherp in de kwaliteit van de diensten. Er is immers een alternatief waarmee sparen, betalen, lenen, handelen en verzekeren misschien wel sneller, goedkoper of veiliger is.

Zo ver is bitcoin nog niet. Het is nog te klein en onvolwassen om deze functie te vervullen. Maar het is ook te simpel om het weg te zetten als piramidespel, bubbel en louter voor criminelen en gokkers. Dat verraadt een troebele blik en gebrek aan voorstellingsvermogen. Willen we bitcoin een kans geven? Dat is de vraag waar we in de uitzending op uitkomen.