Een tijdlijn van corona-draadjes

Nieuwe Hammer & Dance

Op 27 september dit Twitter-draadje.

"Terugkeren naar indammen.

Een spoedige, snelle, stevige lockdown als nieuwe Hammer, gevolgd door een nu wel succesvolle Dance.

Eentje die WEL werkt, en die niet nog een keer de geweldige uitgangspositie verspeelt die we in juli hadden."

Onze hamer was prima, maar onze dans is mislukt. Het is tijd voor een nieuwe Hammer en een betere Dance.

Of: waarom een spoedige, korte, heftige lockdown een goed idee is 👇

— Bert Slagter (@bslagter) September 27, 2020

Sneltesten

Op 20 september dit Twitter-draadje.

"Voor het kabinet is het een mooie way out. Serieus indammen zit er in Nederland niet meer in. Zowel capaciteit als draagvlak heeft men niet weten te realiseren. Dit is een manier om tóch een werkende samenleving en economie te hebben tot er een vaccin of behandeling is!"

Een draad over coronavirus en sneltesten. Onzinnig voor het individu, razend interessant voor het systeem. (investeer nu!) 👇

— Bert Slagter (@bslagter) September 20, 2020

Artikel NRC over foutpositieven klopt niet

Op 11 september dit Twitter-draadje.

"Mijn voorzichtige conclusie is dat het artikel van NRC een theoretische invuloefening is geweest, en dat de realiteit heel anders is. Men zou daarmee velen op het verkeerde been zetten."

Vandaag stond er een artikel in NRC waarin een RIVM-medewerker met Excel aan de slag ging om te berekenen hoeveel mensen er ten onrechte een positieve testuitslag kregen (namelijk: 16%).

Draadje waarom dit niet klopt 👇 https://t.co/74rFQLwx12

— Bert Slagter (@bslagter) September 11, 2020

Mind the gap!

Op 2 september dit Twitter-draadje.

"Doe niet zo paniekerig, aan de ziekenhuiscijfers is nog niets te zien!"

Er is een enorm gat tussen (A) virus onder controle en (B) ziekenhuizen lopen vol. Ver voordat ziekenhuizen overstromen verliezen we zicht op de verspreiding.

Serieus indammen? Mind the gap!

Mind the gap 👇 pic.twitter.com/O1yoMgYp03

— Bert Slagter (@bslagter) September 2, 2020

Hoe dodelijk is corona (IFR/CFR en griep)

Op 23 augustus dit Twitter-draadje.

Met de kennis van nu zou dit een goede vergelijking zijn tussen griep en covid:

- IFR covid: 0,6% [0,1 - 1,0%]
- IFR griep: 0,03% [0,01 - 0,05%]

Covid is 10-20 keer zo dodelijk als griep.

Hoe dodelijk is het coronavirus? Een draad over CFR en IFR. En over griep. 👇

Korte samenvatting?
(1) covid is 10-20x zo dodelijk als griep.
(2) it depends...

— Bert Slagter (@bslagter) August 23, 2020

De positieve coronatest

Op 15 augustus dit Twitter-draadje.

"Een positieve test is daardoor een sterke aanwijzing dat je:
(a) op dit moment geïnfecteerd bent
(b) op dit moment besmettelijk kunt zijn
Het is echter geen absoluut bewijs."

Een draad over de positieve coronatest. Wat zegt een positieve test? Heb je dan corona? Ben je besmettelijk? Zijn de cijfers wel betrouwbaar? 👇

— Bert Slagter (@bslagter) August 15, 2020

De helft van de buffer verbruikt

Op 11 augustus dit Twitter-draadje.

"Als we uitgaan van 400 per dag, dan hebben we 3 van de 6 verdubbelingen. De helft van de buffer die we begin juli hadden.

Als we iets minder conservatief zijn, en we schatten vandaag in op 800 per dag, dan hebben we al 4 van de 6 verdubbelingen gebruikt."

Over het coronavirus en de buffer die we begin juli hadden. Die hebben we voor ruim de helft gebruikt.👇

— Bert Slagter (@bslagter) August 11, 2020

Lessons learned dashboard

Op 10 augustus dit Twitter-draadje.

"Naschrift. Ik beschrijf een dashboard dat hoort bij serieus indammen. Waarbij je graag groene regio's wilt, waar de economie open kan. En elke gele regio zo snel mogelijk weer groen wilt krijgen."

Het ministerie van VWS organiseert 'lessons learned' sessies. Doel: voorkomen van een tweede golf, en als ie toch komt het beter doen dan bij de eerste.

Vandaag buigen experts zich over het dashboard. Ik deel vast mijn bijdrage met jullie (PDF in laatste tweet).👇 pic.twitter.com/CJPb0OaVaT

— Bert Slagter (@bslagter) August 10, 2020

#RedTeam

Op 7 augustus dit Twitter-draadje.

"We willen als groep en individueel reflecteren op adviezen en standpunten van overheid, RIVM en OMT. Vanuit verschillende perspectieven zullen we die toetsen aan internationale (wetenschappelijke) kennis en ervaring en onderzoeken op logische consistentie."

Een draad over het coronavirus, het organiseren van tegenspraak en #RedTeam 👇

— Bert Slagter (@bslagter) August 7, 2020

Ethiek en Dor hout

Op 27 juli dit Twitter-draadje.

"Of zoals Taleb cynisch sneert: 'Het is heroïsch, vereist fysieke moed, een sterk moreel kompas, dankbaarheid, Christelijke waarden en klassieke deugden om de zwaksten op te offeren, en ouderen moord te plegen'"

Een draad over het coronavirus, dor hout en de ezels van de Parthenon.

Of Taleb, ethiek en ouderenmoord. 👇

— Bert Slagter (@bslagter) July 27, 2020

Nederlands exceptionalisme

Op 15 juli dit Twitter-draadje.

"[de auteurs] spreken van 'Nederlands exceptionalisme': het idee dat wat zich in Italië en China voltrok, hier niet zou kunnen gebeuren. En daarna, kort samengevat: wij reageerden nuchter, de rest was hysterisch."

Vijf crisisexperts analyseerden het optreden van de Nederlandse regering in de coronacrisis, met als doel ervan te leren.

Trouw interviewde ze. Ik haal er wat citaten uit waar je slecht van gaat slapen.https://t.co/uadLNQZABZ

— Bert Slagter (@bslagter) July 15, 2020

Lokaal reageren

Op 7 juli dit Twitter-draadje.

"Er zijn vier ingrediënten:
a) Begin op nul (indammen, groene zone)
b) Zo vroeg mogelijk detecteren
c) Lokaal reageren
d) Maatregelen zonder persconferentie"

Zie ook dit artikel op Follow the Money, en deze aflevering van Op1.

Een draad over het coronavirus, nieuwe clusters van besmettingen (of een tweede golf) en lokaal reageren.

Met 'even een dijkje bouwen' zijn we er niet. 👇

— Bert Slagter (@bslagter) July 7, 2020

Een tweede golf

Op 17 juni dit Twitter-draadje.

"We hebben nu de unieke (met dure lockdown gekochte) kans om dit nieuwe Deltaplan te regelen. Er is wel haast bij. Niet alleen omdat zo de ‘r’ weer in de maand is, maar ook omdat we draagvlak verliezen met elke week dat een ‘groene regio’ gebukt gaat onder onnodige beperkingen"

Een draad over het coronavirus en de tweede golf 👇

— Bert Slagter (@bslagter) June 17, 2020

Eerste blik op het corona-dashboard

Op 5 juni dit Twitter-draadje.

"Dit is uiteindelijk wel wat het dashboard krachtig zou maken: dat je per regio flexibel de maatregelen op en af kunt schalen. In sommige landen hebben ze al zo'n systeem met verschillende 'alert levels' waartussen geschakeld kan worden."

Er is een corona-dashboard! De eerste indruk is best positief: overzichtelijk, snel en aantrekkelijk vormgegeven. Maar ook pas het prille begin. Een draadje met een nadere blik 👇https://t.co/c6f7UNlHMB

— Bert Slagter (@bslagter) June 5, 2020

Superverspreiding en scheefheid

Op 2 juni dit Twitter-draadje.

"Nu lijkt mij superverspreiding voorkomen een uitstekend idee. Maar het lijkt me te kort door de bocht om te stellen dat we precies weten hoe dat moet, en dat we (dus) vast alle andere maatregelen overboord kunnen kieperen."

Draadje over coronavirus, superverspreiding en de scheefheid van besmettingen. En dat je daaruit nog niet teveel conclusies kunt trekken (k is de nieuwe R). 👇

— Bert Slagter (@bslagter) June 2, 2020

Valse dilemma's

Op 19 mei dit Twitter-draadje.

"Het zijn allemaal valse dilemma's. De wereld is niet binair. Er zijn meer opties dan ja of nee, aan of uit, links of rechts, alles of niets. Soms ligt de waarheid (of het optimum) in het midden. Soms is er een derde (of vierde), heel andere optie, die veel beter is."

Een draad over het coronavirus, de politiestaat, en "poep of broccoli?"

Of: hoe valse dilemma's een grote rol spelen in het vertroebelen van de coranacrisis.👇

— Bert Slagter (@bslagter) May 19, 2020

Maximaal controleren & woorden vs. daden

Op 14 mei dit Twitter-draadje.

"Rutte riep op om er geen semantisch spel van te maken. Goed plan. Geen woorden maar daden. Op welke daden kunnen we dan letten?"

Over het coronavirus, “maximaal controleren” en geen woorden maar daden. En vier filmpjes van Rutte waar we hem aan kunnen houden. 👇

— Bert Slagter (@bslagter) May 14, 2020

Antifragiel & opties

Op 12 mei dit Twitter-draadje.

"Optionaliteit is een geweldig instrument bij handelen en beslissen in onzekerheid. Hoe meer opties je hebt, hoe minder precies je hoeft te weten wat er gaat gebeuren. En dat is fijn, want er is veel onzeker en onbekend over virus, verspreiding, economie, gedrag van mensen."

Een draad over het coronavirus, anti-fragiliteit en wat je zelf kunt doen in deze crisis. Zorg voor opties! 👇

— Bert Slagter (@bslagter) May 12, 2020

Vraag & antwoord

Op 2 mei dit Twitter-draadje.

"Het is niet het "plan van Bert Slagter", maar dat van de WHO, het OMT en experts uit Duitsland, Zuid-Korea, Japan, Australie, Nieuw-Zeeland, Israel. Ik laat slechts zien hoe dat plan werkt, en waarom het verstandig is."

Deze week mocht ik bij Op1 en DIDD iets over de dynamiek van de verspreiding vertellen, en hopelijk voor meer mensen begrijpelijk te maken.

Sommige vragen kwamen veel langs in de reacties (dank!). Die wil ik in dit draadje beantwoorden of van bron voorzien.👇

— Bert Slagter (@bslagter) May 2, 2020

De Zweedse lockdown

Op 1 mei dit Twitter-draadje (ThreadReader).

“Ik denk dat het duidelijk is dat we een dikke streep kunnen zetten door de ideeën dat A) er in Zweden geen vorm van lockdown is en dat B) de gevolgen in Zweden beperkt zijn. Doet Zweden het beter of slechter dan andere landen? Die vraag kan niemand beantwoorden.”

1/ Tijd voor een #corona-draad over de Zweedse aanpak.

Het (ogenschijnlijk) ontbreken van een #lockdown lijkt een cultstatus te bereiken, met als gevolg ondermijning van maatregelen tot op het punt dat indamming als ‘volstrekt overbodig’ wordt gezien.

Lees mee 👇

— Peter Slagter (@pesla) May 1, 2020

Eerst voorwaarden, daarna versoepelen

Op 28 april dit Twitter-draadje (ThreadReader).

"Het is belangrijk dat wij, het volk, weten en begrijpen dat het nodig is dat we de verspreiding zo snel mogelijk zo ver mogelijk terugbrengen. Laten we daar nou gewoon duidelijk over zijn."

We bespraken dit draadje uitgebreid op NPO Radio 1 in Dit is de Dag. en op NPO Op1 op TV. Ook schreven we een longread op Follow the Money.

Een draad over het coronavirus, en waarom iets langer binnen blijven voor extreem veel meer versoepeling zorgt. En: overheid, get your shit together! 👇

— Bert Slagter (@bslagter) April 28, 2020

Het verspreidingsbudget

Op 24 april dit Twitter-draadje (ThreadReader).

"Een betere economie begint bij jezelf, zou je kunnen zeggen. R is nu 0,8 volgens RIVM. Daar kan dus een heel klein flintertje bij. Als we het naar 0,6 verlagen door slimme asymmetrische maatregelen en vrijwillige discipline, dan kan er veel meer bij."

Een draadje over het coronavirus en ons verspreidingsbudget. Hoe ver zitten we onder R=1? En: een betere economie begint bij jezelf.👇

— Bert Slagter (@bslagter) April 24, 2020

Voorwaarden voor versoepeling

Op 21 apri dit Twitter-draadje (ThreadReader).

"Mijn oproep aan de overheid:
- Stop met de "geen bewijs" redeneerfout
- Neem de wiskunde serieus en balanceer niet op het randje
- Behandel onzekerheid niet als zekerheid m.b.v. aannames
- Stel een "red team" in naast het OMT"

Men smacht naar versoepeling van corona-maatregelen. De wiskunde is duidelijk: dat kan pas als aan een aantal voorwaarden is voldaan 👇

— Bert Slagter (@bslagter) April 21, 2020

Schijnveiligheid

Op 16 april dit Twitter-draadje (ThreadReader).

"Het eerste-orde-effect is de toegenomen veiligheid, en die geldt altijd en voor iedereen. Het tweede-orde-effect is de toegenomen roekeloosheid, die geldt voor sommigen en soms. Voor het collectief geldt vrijwel altijd: eerste orde > tweede orde."

Een draad over mondkapjes, schijnveiligheid en gebrek aan bewijs. "Iedereen die uit een vliegtuig springt wil een parachute. Bewijs of geen bewijs." 👇

— Bert Slagter (@bslagter) April 16, 2020

Dosis, besmetting en ziekteverloop

Op 13 april dit Twitter-draadje (ThreadReader).

"Alle maatregelen die de dosis verlagen hebben zin. Handen wassen, bewegingssensoren, contactloos betalen, nog iets meer afstand houden, en misschien wel het meest de zelfgemaakte mondkapjes. Misschien is die laatste hierdoor wel de beste asymmetrische maatregel die er is!"

Een draad over het coronavirus en de dosis van het virus. En de reden dat slechte mondkapjes beter werken dan je verwacht. 👇

— Bert Slagter (@bslagter) April 13, 2020

De voorwaarden voor een veilige app

Op 8 april dit Twitter-draadje (ThreadReader).

"Een goede app werkt als een wachtwoordkluis. Alleen worden er geen wachtwoorden in opgeslagen, maar contacten die je hebt gehad met een andere app. Het zou een ontzettend goede asymmetrische maatregel kunnen zijn. Je haalt mensen uit het netwerk voordat ze besmettelijk worden."

We schreven er ook een uitgebreider artikel over.

Een draad over het coronavirus, een app en onze privacy. Over hoe het werkt, en mijn advies aan de overheid. 👇

— Bert Slagter (@bslagter) April 8, 2020

Grootste risico exit-strategie is superverspreiding

Op 6 april dit Twitter-draadje (ThreadReader).

"We moeten daarom begrijpen dat 'gemiddeld' in een extreme wereld wordt bepaald door de uitschieters. Zicht en grip op de uitschieters is belangrijker dan op de meest voorkomende gevallen."

Een draadje over het coronavirus en het grootste risico in de exit-strategie: superverspreiding. 👇

— Bert Slagter (@bslagter) April 6, 2020

Asymmetrische maatregelen

Op 4 april dit Twitter-draadje (ThreadReader).

"Mijn suggestie is om massaal asymmetrische maatregelen te omarmen, bedenken, ontwikkelen. Modieuze mondbedekking, slimme en snelle tests, nog meer contactloos en op afstand."

Een draad over het coronavirus, asymmetrie, en de vraag hoe we uit deze intelligente lockdown kunnen komen.👇

— Bert Slagter (@bslagter) April 4, 2020

Rutte, OMT en RIVM nemen teveel risico

Op 30 maart dit Twitter-draadje.

"De kern is dat superverspreiders een typisch voorbeeld zijn van een extreme gebeurtenis die buiten de 95% betrouwbaarheidsinterval van je model valt, en in de 'dikke staart' van de verdeling."

Schokkend artikel in Het Parool bevestigt dat Rutte, OMT & RIVM een gokje wagen met levens en de economie. Kort draadje 👇

Modelleur RIVM: ‘Superverspreiders spelen een grote rol’https://t.co/j9rgNlTy9t

h/t @BennieMols

— Bert Slagter (@bslagter) March 30, 2020

Beleid mondmaskers in andere landen

Op 29 maart dit Twitter-draadje dat in de loop der tijd werd aangevuld.

"Mondkapjes. Je kunt er gewoon mee naar je werk, in de trein, naar de winkel en naar het strand. In China, Japan en Zuid-Korea wisten ze het al. Slowakije (24 maart), Tsjechië, Oostenrijk en Bulgarije (30 maart), Duitsland (2 april), Amerika (3 april) en India (4 april) volgden recent."

Draadje over mondmaskers.

George Gao, hoogste baas bij de Chinese CDC: ‘dat mensen geen mondmaskers dragen in de strijd tegen het #coronavirus is een grote fout’.https://t.co/zAZMnlGXbW pic.twitter.com/NYUAZwQn4V

— Peter Slagter (@pesla) March 29, 2020

Over exponentiële groei

Op 28 maart dit Twitter-draadje (ThreadReader | Artikel).

"Als de intensive care vol ligt, moet de groeifactor op of onder de 1 zijn, zodat het aantal nieuwe gevallen in elk geval niet meer toeneemt."

We bespraken deze (en de vorige) draad uitvoerig bij economen-vakblad ESB.

"De groei is niet meer exponentieel", klinkt het de laatste dagen regelmatig. Misleidend. Of zelfs onjuist en levensgevaarlijk.

Een draadje over de groeifactor en het interpreteren van de dagelijkse cijfers 👇

— Bert Slagter (@bslagter) March 28, 2020

Epidemieën, economische crisissen en dikke staarten

Op 27 maart dit Twitter-draadje (ThreadReader | Artikel).

"Als je beslissingen neemt, als je beleid maakt, moet je goed bedenken in welke wereld het zich afspeelt. In de extreme wereld moet je rekening houden met die dikke staart. Daar zit de massasterfte en de jarenlange diepe depressie."

Er is een wereld waar extreme gebeurtenissen niet extreem zijn, en het onverwachte onverwacht vaak voorkomt.

Epidemieën en economische crisissen leven in die wereld.

Een draadje 👇

— Bert Slagter (@bslagter) March 27, 2020

Dashboard

Op 22 maart lanceren we ons dashboard in dit artikel.

"We merkten dat in de loop der tijd steeds meer mensen bewust werden van het verschil tussen individu en systeem, en de noodzaak om te handelen om te voorkomen dat het zorgsysteem overbelast raakt: flatten the curve en raise the bar. Maar de ernst van de situatie wordt nog steeds onderschat."

Er is maar één scenario

Op 18 maart dit artikel: Er is maar één scenario voor het coronavirus

"Sinds de toespraak van Rutte lijkt er een keuze te zijn tussen een lockdown of kudde-immuniteit. Er is echter maar één scenario, namelijk meer of minder lockdown."

"Kortom, de wetenschap van complexe systemen en beslissen onder onzekerheid suggereert om tijd te kopen. Doel: (1) Testcapaciteit sterk vergroten, (2) zorgcapaciteit sterk vergroten, (3) meer te weten komen over de bij-effecten"

Groepsimmuniteit is Russische roulette

Op 16 maart dit Twitter-draadje (ThreadReader | Artikel).

"Samengevat neemt de overheid twee soorten risico's. Enerzijds is er weinig zicht om op tijd bij te sturen. Anderzijds is er geen zekerheid dat deze strategie werkt. Terwijl er wel mensenlevens op het spel staan."

Okay, groepsimmuniteit it is. Een draadje met kanttekeningen getiteld "Russische roulette" door een systeemexpert 👇

0/15

— Bert Slagter (@bslagter) March 16, 2020

De Nederlandse strategie op een kruispunt

Op 14 maart dit Twitter-draadje (ThreadReader | Artikel).

"We staan op een kruispunt. Of we gaan de weg op van Engeland, nemen een gokje, en accepteren de gevolgen als de draaiknoppen niet goed werken of te laat reageren. Of we kiezen voor supervoorzichtig en 'err on the side of caution'."

Een draad over de Nederlandse corona-strategie. We staan op een kruispunt. 👇

0/12

— Bert Slagter (@bslagter) March 14, 2020

Het systeem vs. het individu

Op 10 maart dit Twitter-draadje (ThreadReader | Artikel).

"Het perspectief van het systeem vereist: nu handelen op een situatie met 10x meer besmettingen. Of, om het makkelijk te maken, kijk naar landen die een week voorlopen, en doe exact dat."

We bespraken deze draad uitvoerig bij de Satoshi Radio van 11 maart, en komt ook aan de orde in de BNR Cryptocast van 12 maart.

Een draad over het coronavirus, verschillende soorten experts, en het systeem vs het individu.👇

0/17

— Bert Slagter (@bslagter) March 10, 2020

Dit is wat de overheid zou moeten doen

Op 24 februari dit artikel: Coronavirus komt dichterbij, dit is wat de overheid zou moeten doen.

"Er is veel onzekerheid. Dan is beslissen met een model of gemiddelden onverstandig. De enige zinnige reactie is overreactie. Wat we zouden moeten doen is het tijdelijk sterk verminderen van connectiviteit en centralisatie."

We bespraken dit artikel in de BNR Cryptocast van 28 februari.

Brengt het coronavirus een diepe recessie?

Op 22 februari dit artikel: Brengt het coronavirus de wereld in een diepe recessie?

"Cijfers die op z'n best onvolledig zijn (en zeker te laag) gaan modellen in waarvoor allerlei aannames gedaan zijn. De maatregelen van overheden en de verwachting van de impact op de economie delen hierdoor een onterecht optimisme."